دروازه ارگ

 

تاریخچه

ارگ ها در گذشته جزیی از مهم ترین مراکز حکومتی در شهرها محسوب می شدند و نقش مهمی در امنیت شهر داشتند. ارگ سمنان نیز یکی از همین ارگ ها بود که در دوره حکومت حاجی بهمن میرزا بها الدوله فرزند فتحعلی شاه قاجار احداث شد و به عنوان دارالحکومه شهر مورد استفاده قرار گرفت.  در این ساختمان بخش های مختلفی وجود داشت که از جمله آن می توان به آب انبار، حمام، قراول خانه، حسینیه، تلگراف خانه، برج نگهبانی و .. اشاره نمود. ناصر الدین شاه قاجار در نخستین سفر خود به مشهد در سال 1284 هجری قمری به مدت سه روز در این مکان اقامت داشت و در طی همین سفر دستور داد که برای ارگ حکومتی یک دروازه بسازند. دروازه ارگ سمنان کنونی نیز آثار بجای مانده از همین بنا می باشد. ساخت این دروازه که در واقع همان دروازه شمالی ارگ حکومتی است در زمان حکومت انوشیروان میرزا ضیا الدوله پسر عباس میرزا نایب السلطنه یعنی  سال 1302 هجری قمری به پایان رسید.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

امروزه به دلیل توسعه شهرها دروازه ارگ سمنان به مکانی در مرکز شهر تبدیل شده است و این دروازه در داخل یک میدان قرار گرفته است. قسمت هایی از دروازه ارگ که به مرور زمان تخریب شده بود مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و پس از نورافکن هایی که در آن نصب نموده بودند موجب شد که زیبایی خیره کننده ای داشته باشد. تماشای نقش و نگار و معماری زیبای دوره قاجار که در ساخت این بنا استفاده شده می تواند بسیار لذت بخش باشد و یاد آور بناهایی باشد که در دوره قاجاریه ساخته شده اند.

ساختمان اصلی دروازه با استفاده از آجر ساخته شده  و دارای ارتفاعی حدود 7 متر است. از جذاب ترین قسمت های دروازه ارگ می توان به سردر آن که دارای کاشی های هفت رنگ است و نبرد رستم و دیو سپید بر روی آن نقاشی شده است اشاره نمود. ساختار بی نظیر و ویژگی های منحصر به فرد دروازه ارگ سمنان به عنوان یکی از آثار به جای مانده از زمان قاجاریه موجب شد که نام آن را در سال 1359 به فهرست آثار ملی ایران بیافزایند.

امروزه این دروازه به میدان ارگ شهرت دارد و می توان با خودرو از کنار آن عبور نمود و از زیبایی های آن لذت برد. درهای این دروازه از جنس الوار قطور با گل میخ های آهنی هستند که بسیار جذاب هستند. همچنین در این بنا کتیبه هایی نیز وجود دارند که توسط هنرمند معروف سید محمد باقر طباطبایی سمنانی طراحی و ایجاد شده اند.

در قسمت بالای ورودی این دروازه کاشی کاری هایی انجام شده که تصویر سربازان قاجاری با تجهیزات آن ها را به تصویر می کشد. در دو طرف ورودی نیز تصویر شیر و خورشید و سرباز قاجاری به چشم می خورد. علاوه بر این پنج کتیبه به خط زیبا نستعلیق سفید و زمینه لاجوردی در بالای دیوار اصلی دروازه ارگ نقش بسته است که بسیار زیبا هستند. این دروازه دارای دو نمای شمالی و جنوبی متقارن است که هر یک جذابیت خاصی دارند.