تپه اهرنجان

 

درباره تپه اهرنجان

اواخر سال 1371 ه. شمسی بود که دهکده باستانی اهرنجان، که در نزدیکی سلماس قرار دارد، کشف شد. این دهکده در نوع خود یکی از بی نظیر ترین مکان های باستانی است. اهالی سلماس آن را به علت وجود خاکستر در خاکش کول تپه می نامند. این مکان در شمال غربی اهروان سلماس قرار دارد پیشینه آن به 9 هزار سال قبل از میلاد و دوران استقرار دایمی روستاها بر می گردد. این تپه را می توان قدیمی ترین محل زندگی مردمان گذشته در خاورمیانه دانست. محققان بر این عقیده هستندكه تپه اهرنجان محل كارگاه هاي توليدي انسان هاي باستان از 9 هزار سال قبل بوده و از اين لحاظ دارای ویژگی منحصر به فردي براي كاوش هاي باستان شناسي و آشنايي با سبك زندگي پيشينيان دارد.

در سال های اخیر کشاورزان منطقه به علت اعتقاد بر اینکه خاک این تپه برای کشاورزی مفید است حجم زیادی از آن را برای مزارع خود بردند که این امر سبب از بین رفتن وسعت زیادی از آن شد و امروزه تنها چهار هکتار از این مکان باقی مانده است.

در تپه اهرنجان ابتدا سنگ های ابسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و بعضا ترکیه وارد و پس از اعمال کارهای صنعتی روی این سنگ ها، آن ها را به ابزار و آلات برنده و جنگی مانند چاقو، سرنیزه و آلات دیگر تبدیل و به دیگر اقوام جهان صادر کرده و تجارت می کردند. وجود مصنوعات سنگی شامل ظروف، سینی های گود، سینی های سفال و وزنه های گرد سنگی که نشان دهنده فعالیت های زیادی برای تامین غذا از طریق کشاورزی در این منطقه بوده است. در این تپه همچنین سفال های منقوش خاکستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی کشف شده که سفال های آن از نوع سفال های نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در دو هزار و نهصد ق. م هستند.

یکی از ویژگی های تاریخی این دهکده این است که ابتدا در زمینی مسطح ساخته شده بود و وسعت قابل ملاحظه آن نشان دهنده آباد و پر جمعیت بودن آن است. در لایه های فوقانی در این تپه نشانی از استقرار سه دوره فرهنگی مربوط به هزاره های ششم، پنجم و چهارم قبل از میلاد وجود دارد، سفال های مکشوفه از کول تپه از لحاظ قدمت در موقعیت پائین تری قرار دارند با این حال بر اساس تحقیقات علم جدید باستان شناسی، پس از سنگ سفال قدیمی ترین و دقیق ترین پدیده و ازاری است که برای گاه شناسی و تعیین تاریخ بدوی و ماقبل تاریخ سندیت دارد و نیز نمودار گویایی از پیشرفت تمدن و فرهنگ انسانی در ادوار گذشته است به طوری که بعضی از محققین پا را فراتر نهاده و سفال را تنها تعیین کننده تاریخ تمدن بشری دانسته اند.